Τσιπίδος

Μπίζνες μακριά από τις ανάγκες των λαών.



Πέτρος Τσάγκαρης

Επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλάδα: Μπίζνες μακριά από τις ανάγκες των λαών

Σύμφωνα με τον Τύπο, στην ατζέντα των συνομιλιών του Ερντογάν με τον Τσίπρα, θα ήταν το προσφυγικό, η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, το Κυπριακό, η σύνδεση της Θεσσαλονίκης ακτοπλοϊκά με τη Σμύρνη και σιδηροδρομικά με την Κωνσταντινούπολη, καθώς και η κατασκευή της γέφυρας Ιψαλα-Κήπων στον Έβρο.

Ωστό­σο η επί­σκε­ψη Ερ­ντο­γάν στην Αθήνα, υπό άλλες συν­θή­κες, θα μπο­ρού­σε να οδη­γή­σει σε μια ιστο­ρι­κών δια­στά­σε­ων συμ­φω­νία για ει­ρή­νη στο Αι­γαίο. Δεν θα ήταν η πρώτη φορά, που οι δύο αντα­γω­νι­ζό­με­νοι κα­πι­τα­λι­σμοί θα κα­τέ­λη­γαν σε κάτι τέ­τοιο: Το Οκτώ­βριο του 1930, μόλις 8 χρό­νια από το σφα­γείο του 1922, ο Ελ. Βε­νι­ζέ­λος πήγε στην Άγκυ­ρα και συ­νυ­πέ­γρα­ψε με τον Κεμάλ Ατα­τούρκ το Ελ­λη­νο­τουρ­κι­κό Σύμ­φω­νο Φι­λί­ας, Ου­δε­τε­ρό­τη­τας, Συν­διαλ­λα­γής και Διαι­τη­σί­ας.

Φιλία

Με­τα­ξύ των επι­μέ­ρους συμ­φω­νιών που πε­ρι­λαμ­βά­νο­νταν, ήταν και το Πρω­τό­κολ­λο για τους Ναυ­τι­κούς Εξο­πλι­σμούς, η βάση για την εμπέ­δω­ση της ελ­λη­νο­τουρ­κι­κής φι­λί­ας την οποία προ­έ­βλε­πε η ανω­τέ­ρω συμ­φω­νία: Με­τα­ξύ άλλων, το Πρω­τό­κολ­λο υπο­χρέ­ω­νε το κάθε συμ­βαλ­λό­με­νο μέρος να ει­δο­ποιεί το άλλο έξι μήνες νω­ρί­τε­ρα για κάθε επι­κεί­με­νη πα­ραγ­γε­λία από­κτη­σης ή ναυ­πή­γη­σης πο­λε­μι­κών πλοί­ων. Ο Βε­νι­ζέ­λος ήξερε ότι η Τουρ­κία διέ­θε­τε το πε­ρί­φη­μο θω­ρη­κτό «Yavuz», ωστό­σο έκρι­νε σκό­πι­μο να στα­μα­τή­σουν οι πε­ραι­τέ­ρω εξο­πλι­σμοί: η Ελ­λά­δα έτσι απέ­φυ­γε να αγο­ρά­σει το προ­τει­νό­με­νο, ως αντί­βα­ρο, θω­ρη­κτό «Σα­λα­μι­νία» από τη Γερ­μα­νία και διέ­θε­σε τα χρή­μα­τα για εσω­τε­ρι­κή ανόρ­θω­ση.

Και σε οι­κο­νο­μι­κό επί­πε­δο ωστό­σο υπήρ­ξαν πα­ρα­χω­ρή­σεις εκ μέ­ρους του Βε­νι­ζέ­λου (πχ. η εξί­σω­ση των πε­ριου­σιών που εγκα­τέ­λει­ψαν οι Ρω­μιοί στη Μικρά Ασία με εκεί­νες των Τούρ­κων που έφυ­γαν από την Ελ­λά­δα, σε εφαρ­μο­γή της συν­θή­κης της Λο­ζά­νης, αλλά και το γε­γο­νός ότι ο Βε­νι­ζέ­λος δέ­χτη­κε να επω­μι­στεί η Ελ­λά­δα όλο σχε­δόν το βάρος του Οι­κο­νο­μι­κού Συμ­φώ­νου, κα­τα­βάλ­λο­ντας στην Τουρ­κία απο­ζη­μί­ω­ση ύψους 440.000 λιρών Αγ­γλί­ας για τις κα­τα­πα­τη­μέ­νες πε­ριου­σί­ες της τουρ­κι­κής μειο­νό­τη­τας).

Ήταν τόσο ρα­γδαία η προ­σέγ­γι­ση των δύο πλευ­ρών τότε ώστε ο Βε­νι­ζέ­λος έφτα­σε στο ση­μείο να προ­τεί­νει τον Κεμάλ για το Βρα­βείο Νό­μπελ Ει­ρή­νης το 1932, ενώ το 1933 οι δύο χώρες υπέ­γρα­ψαν το σύμ­φω­νο της Εγκάρ­διας Συ­νεν­νό­η­σης, το οποίο εγ­γυό­ταν το απα­ρα­βί­α­στο των κοι­νών τους συ­νό­ρων.
Ασφα­λώς η συμ­φω­νία είχε με­γά­λο πο­λι­τι­κό τί­μη­μα για τον Βε­νι­ζέ­λο: η προ­ο­πτι­κή επα­νό­δου των προ­σφύ­γων στις εστί­ες τους εξα­φα­νι­ζό­ταν ορι­στι­κά και αυτό έφερε για πρώτη φορά τον ηγέτη των Φι­λε­λευ­θέ­ρων αντι­μέ­τω­πο με πολ­λούς από τους πρό­σφυ­γες, αλλά και με το εθνι­κι­στι­κό τμήμα του πλη­θυ­σμού. Στις εκλο­γές που ακο­λού­θη­σαν (1933) ο Βε­νι­ζέ­λος ητ­τή­θη­κε και έφυγε ορι­στι­κά από το πο­λι­τι­κό προ­σκή­νιο. Είχε ωστό­σο δια­σώ­σει τον ελ­λη­νι­κό κα­πι­τα­λι­σμό, επι­τρέ­πο­ντας ταυ­τό­χρο­να, με τον πε­ριο­ρι­σμό της κούρ­σας των εξο­πλι­σμών και την εξα­σφά­λι­ση των συ­νό­ρων, τη ρα­γδαία οι­κο­νο­μι­κή ανά­πτυ­ξη και στις δύο πλευ­ρές του Αι­γαί­ου, μετά την κρίση του 1929.

Ιμπε­ρια­λι­σμός

Αν αυτά τα έπρα­ξε ένας αστός και απο­δε­δειγ­μέ­να φι­λο­πό­λε­μος πο­λι­τι­κός, θα πε­ρί­με­νε κα­νείς πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρα από έναν αρι­στε­ρό πο­λι­τι­κό, καθώς η ει­ρή­νη είναι η με­γα­λύ­τε­ρη αυ­τα­ξία για τον κόσμο των «από τα κάτω». Όμως η κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ/ΑΝΕΛ και ο Αλ. Τσί­πρας δεν έχουν απο­ποι­η­θεί καμία από την πο­λι­τι­κή κλη­ρο­νο­μιά των προη­γού­με­νων αστι­κών κυ­βερ­νή­σε­ων. Όπως και με τα μνη­μό­νια, έτσι και στην εξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή, η Αθήνα όχι μόνον συ­νε­χί­ζει αλλά και εντεί­νει τη στενή συ­νερ­γα­σία με τον ιμπε­ρια­λι­στι­κό άξονα ΕΕ-ΗΠΑ, αλλά και την πο­λι­τι­κο-οι­κο­νο­μι­κο-στρα­τιω­τι­κή συ­νερ­γα­σία με το Ισ­ρα­ήλ, την Αί­γυ­πτο και την Κύπρο. Πρό­κει­ται για πο­λι­τι­κές που στρέ­φο­νται ευ­θέ­ως κατά την Άγκυ­ρας η οποία βρί­σκε­ται σε προϊ­ού­σα ρήξη με τις πα­ρα­πά­νω δυ­νά­μεις.

Πράγ­μα­τι η ρήξη των σχέ­σε­ων της Τουρ­κί­ας με τις ΗΠΑ αγ­γί­ζει πλέον τα όρια της σύ­γκρου­σης με πολ­λα­πλά επει­σό­δια: την αγορά των ρω­σι­κών πυ­ραύ­λων S-400 από την Άγκυ­ρα και τη συ­νο­λι­κή ανα­θέρ­μαν­ση των σχέ­σε­ών της με τη Μόσχα. Την το­πο­θέ­τη­ση του ΝΑΤΟ στα ελ­λη­νο-τουρ­κι­κά σύ­νο­ρα και όχι π.χ. στα τουρ­κο-συ­ρια­κά. Την το­πο­θέ­τη­ση του μέχρι πρό­τι­νος στε­νού συμ­βού­λου του Τραμπ, Στί­βεν Μπά­νον πως «η Τουρ­κία είναι ο με­γα­λύ­τε­ρος κίν­δυ­νος για εμάς τις ΗΠΑ - είναι χει­ρό­τε­ρη και από το Ιράν». Τε­λευ­ταίο επει­σό­διο στην αντι­πα­ρά­θε­ση Ουά­σινγ­κτον και Άγκυ­ρας είναι η υπό­θε­ση του Ιρα­νο­α­ζέ­ρου Ρεζά Ζα­ράμπ, ο οποί­ος συ­νε­λή­φθη στις ΗΠΑ και δι­κά­ζε­ται επει­δή συμ­με­τεί­χε στην πα­ρα­βί­α­ση του εμπάρ­γκο κατά του Ιράν, όσον αφορά τη δια­κί­νη­ση πε­τρε­λαί­ου και άλλων εμπο­ρευ­μά­των. Η υπό­θε­ση εμπλέ­κει υπουρ­γούς και άλ­λους δη­μό­σιους λει­τουρ­γούς στην Τουρ­κία. Πρό­κει­ται για σαφή πο­λι­τι­κή πίεση προς τον Ερ­ντο­γάν ως αντί­βα­ρο στην πίεση που ασκεί αυτός για έκ­δο­ση του Γκιου­λέν (ο Γκιου­λέν είναι ο έμ­με­σος τρό­πος του Τούρ­κου προ­έ­δρου να ονο­μα­τί­ζει τις αμε­ρι­κα­νι­κές μυ­στι­κές υπη­ρε­σί­ες για την από­πει­ρα πρα­ξι­κο­πή­μα­τος το 2016). Μά­λι­στα η Άγκυ­ρα προ­χώ­ρη­σε σε νέα αντί­ποι­να, καθώς εξέ­δω­σε ένταλ­μα σύλ­λη­ψης εις βάρος του Γκρέιαμ Φού­λερ, πρώην αξιω­μα­τι­κού της CIA, ο οποί­ος φέ­ρε­ται να είχε δε­σμούς με την από­πει­ρα πρα­ξι­κο­πή­μα­τος.

Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση οι ΗΠΑ, αν δεν κα­τα­φέ­ρουν να επα­να­φέ­ρουν την Τουρ­κία στον «ίσιο δρόμο», όπως γρά­φει ένας συχνά καλά πλη­ρο­φο­ρη­μέ­νος Έλ­λη­νας δη­μο­σιο­γρά­φος, ετοι­μά­ζο­νται (και πάλι) να αντι­κα­τα­στή­σουν τον Ερ­ντο­γάν. «Και το ερώ­τη­μα αυτό απο­κτά ιδιαί­τε­ρο εν­δια­φέ­ρον, επει­δή οι Αμε­ρι­κα­νοί έχουν πλη­ρο­φο­ρί­ες ότι η υγεία του Τούρ­κου προ­έ­δρου εμ­φα­νί­ζει ση­μά­δια επι­δεί­νω­σης», το­νί­ζει ο ίδιος δη­μο­σιο­γρά­φος.

Σε αντί­στοι­χη κα­τά­στα­ση ρήξης βρί­σκο­νται και οι σχέ­σεις της Άγκυ­ρας με την ΕΕ-Γερ­μα­νία. Τε­λευ­ταίο επει­σό­διο στη ρήξη αυτή είναι η πε­ρι­κο­πή των κον­δυ­λί­ων που δί­νο­νται στην Τουρ­κία, ώστε να προ­σεγ­γί­σει την ΕΕ.

Ο Τσί­πρας

Τόσο το ευ­ρω­παϊ­κό και αμε­ρι­κα­νι­κό κα­τε­στη­μέ­νο όσο και η ελ­λη­νι­κή άρ­χου­σα τάξη με τους πο­λι­τι­κούς, πο­λι­τεια­κούς και μι­ντια­κούς εκ­προ­σώ­πους της πιέ­ζουν τον Τσί­πρα να μην απο­στεί από την «εθνι­κή στρα­τη­γι­κή» που πε­ρι­γρά­ψα­με πα­ρα­πά­νω. Π.χ. η γερ­μα­νι­κή εφη­με­ρί­δα «Neues Deutschland» προ­έ­βλε­πε ότι ο Τσί­πρας δεν θα είναι αρ­κού­ντως σκλη­ρός, όπως αρ­μό­ζει σε πρω­θυ­πουρ­γό της ΕΕ απέ­να­ντι στον Ερ­ντο­γάν τι­τλο­φο­ρώ­ντας το σχε­τι­κό άρθρο της «Ελ­λη­νι­κό δώρο για τη συμ­φι­λί­ω­ση». Όλοι τους πα­ρα­βιά­ζουν εντε­λώς ανοι­κτές θύρες: Το μόνο «δω­ρά­κι» που έχει να προ­σφέ­ρει στον Ερ­ντο­γάν ο Τσί­πρας είναι τους 9 αγω­νι­στές κουρ­δι­κής κα­τα­γω­γής που συ­νέ­λα­βε η ΕΛΑΣ στην Αθήνα (και τους οποί­ους «πε­ρι­ποι­ή­θη­κε» ανα­λό­γως όπως φαί­νε­ται στις φω­το­γρα­φί­ες, σε αντί­θε­ση με την ευ­γε­νι­κή αντι­με­τώ­πι­ση και τη δια­κρι­τι­κό­τη­τα που επι­φύ­λα­ξε στους Τούρ­κους πρα­ξι­κο­πη­μα­τί­ες). Πρό­κει­ται για συλ­λή­ψεις-πρό­κλη­ση, αφού δεν υπάρ­χει κα­νέ­να επι­βα­ρυ­ντι­κό στοι­χείο ενα­ντί­ον τους, παρά μόνον ότι ανή­κουν σε θε­ω­ρού­με­νη ως «τρο­μο­κρα­τι­κή ορ­γά­νω­ση», το DHKP-C. Αν «τρο­μο­κρα­τι­κή ορ­γά­νω­ση» θε­ω­ρεί­ται ό,τι δη­λώ­νει η κάθε εξου­σία, και ει­δι­κά η Τουρ­κία, τότε θα έπρε­πε και οι ΗΠΑ να συλ­λά­βουν και να εκ­δώ­σουν τους γκιου­λε­νι­στές της FETO. Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ότι ο ιδρυ­τής και ηγέ­της  του DHKP-C, Ντουρ­σούν Κα­ρα­τάς, ζούσε ελεύ­θε­ρος στην Ολ­λαν­δία ως το θά­να­τό του, το 2008, πα­ρό­τι εθε­ω­ρεί­το σε­ση­μα­σμέ­νος «τρο­μο­κρά­της».

Σύμ­φω­να με τα ρε­πορ­τάζ του Τύπου, κατά τη δι­πλω­μα­τι­κή προ­ε­τοι­μα­σία της επί­σκε­ψης Ερ­ντο­γάν, η ελ­λη­νι­κή πλευ­ρά επέ­με­νε πως ό,τι δη­λω­θεί επί ελ­λη­νι­κού εδά­φους, θα πρέ­πει να έχει προ­συμ­φω­νη­θεί. Εθνι­κι­στι­κές, στρα­τιω­τι­κές και πα­ρα­στρα­τιω­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις πί­ε­σαν με ανα­κοι­νώ­σεις τους να μην επι­τρα­πεί η επί­σκε­ψη του Ερ­ντο­γάν στη Δ. Θράκη. Ασφα­λώς οι εθνι­κι­στές έχουν δύο μέτρα και δύο σταθ­μά, καθώς κατά και­ρούς Έλ­λη­νες υπουρ­γοί και πρό­ε­δροι της Δη­μο­κρα­τί­ας αλώ­νι­ζαν σε μειο­νο­τι­κές πε­ριο­χές, άλλης χώρας, δηλ. της Αλ­βα­νί­ας (Σα­μα­ράς, Πα­πού­λιας κ.λπ.), χωρίς αυτό να ενο­χλεί κα­νέ­ναν στην Ελ­λά­δα. Η κυ­βέρ­νη­ση σή­με­ρα φά­νη­κε να εν­δί­δει στις πιέ­σεις αυτές καθώς ζή­τη­σε από τον Ερ­ντο­γάν να προ­συμ­φω­νή­σουν για το τι θα πει προς την τουρ­κι­κή μειο­νό­τη­τα.

Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση και οι δύο ηγέ­τες προσ­δο­κού­σαν από την επί­σκε­ψη οι­κο­νο­μι­κά οφέλη για τις άρ­χου­σες τά­ξεις τους, αλλά και πο­λι­τι­κά οφέλη, που θα με­τρί­α­ζαν τη λαϊκή δυ­σα­ρέ­σκεια και στις δύο χώρες – στη μία λόγω των μνη­μο­νί­ων, και στην άλλη λόγω της αντι­δη­μο­κρα­τι­κής οπι­σθο­δρό­μη­σης. Τον Φε­βρουά­ριο θα συ­γκλη­θεί στη Θεσ­σα­λο­νί­κη το επό­με­νο Ανώ­τα­το Συμ­βού­λιο Συ­νερ­γα­σί­ας των δύο χωρών, σε επί­πε­δο πρω­θυ­πουρ­γών, με τον Μπι­να­λί Γιλ­ντι­ρίμ να ηγεί­ται της τουρ­κι­κής αντι­προ­σω­πεί­ας. Εκεί θα κλεί­σουν κά­ποιες από τις μπίζ­νες που θα συμ­φω­νή­σει ο Τσί­πρας με τον Ερ­ντο­γάν. Αλλά η προσ­δο­κία για διαρ­κή ει­ρή­νη στο Αι­γαίο θα πα­ρα­μεί­νει άπια­στο όνει­ρο. Οι υδρο­γο­νάν­θρα­κες, οι με­γά­λες πε­τρε­λαϊ­κές εται­ρί­ες, η όλο και με­γα­λύ­τε­ρη έντα­ξη της Ελ­λά­δας στους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς σχε­δια­σμούς στην πε­ριο­χή της Α. Με­σο­γεί­ου, έχουν από­λυ­τη προ­τε­ραιό­τη­τα.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την "Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά"